De monumentale lindeboom aan het Sint-Guibertusplein kreeg een eerste grondige snoeibeurt zodat hij zijn dorp en haar bewoners enerzijds nog vele jaren kan inspireren en anderzijds blijft herinneren aan het verleden.
Uit de VTA-controle (Visual Tree assessment) van de boomverzorger bleek dat de eeuwenoude boom een uitstekende vitaliteit heeft, maar enkele mechanische gebreken vertoont zoals uitholling van de stam en topzware takken. Daarom zijn de gemeente Heist-op-den-Berg en Regionaal Landschap Rivierenland met financiële steun van de Provincie Antwerpen, gestart met de opmaak van een meerjarig beheer- en beschermingsplan.
Bekend dorpszicht
De lindeboom tekent mee het silhouet van het dorpsplein en siert het centrum met vele tinten groen. “Hij is zowel esthetisch, cultuurhistorisch als ecologisch een zeer waardevolle boom”, aldus landschapsanimator Tim Ghysels. Uit dendrologisch onderzoek door Onroerend Erfgoed is bovendien gebleken dat de boom ca. 260 jaar oud is en waarschijnlijk werd aangeplant als vrijheidsboom bij de Franse revolutie.
De boom is een veteraanboom. Dit wil zeggen dat hij in zijn laatste levensfase is aanbeland. Kenmerkend is de aanwezigheid van dood hout, holtes en uitholling van de stam. Om de veiligheid te garanderen krijgt de boom vanaf nu een regelmatig snoeionderhoud waarbij de topzware takken worden ingekort om takbreuk te voorkomen. De kroon zelf wordt uitgelicht zodat er meer licht lager op de stam terecht komt. Zo kan de boom nieuwe scheuten produceren die later als nieuwe kleinere kroon kunnen fungeren.
Indrukwekkende veteraanbomen, zoals de dorpslinde in Itegem, worden steeds zeldzamer in Vlaanderen. Het is erg belangrijk dat ook zij een passend onderhoud krijgen zodat zij nog vele decennia kunnen overleven. Deze veteraanboom is uniek, want bijna al zijn soortgenoten moesten wijken voor extra parkeergelegenheid en wegeninfrastructuur. De lindeboom op het dorpsplein vormt een waardevolle biotoop op zichzelf. Hij leeft en herleeft te midden van zijn dorpsgenoten, jaargetijde na jaargetijde en symboliseert de symbiose tussen natuur en cultuur.
Betekenis van lindebomen
Lindebomen spelen van oudsher een belangrijke rol in het dorpsleven. Ze werden bij het dorpskasteel of op het dorpsplein geplant als symbool van wereldse macht en werden gebruikt als gerechts- en vrijheidsboom, als herdenkingsboom, als grens- en bakenboom of als welkomst- en beschermboom. Bij de Kelten en de Germanen werden lindes gezien als heilige boom. De godin Freya zou er zich in vestigen. Ook hier gold de linde als beschermer voor huizen, bronnen en kerken. Onder deze goede boom werden huwelijken afgesloten en werden de duimen van geliefden in de bast gedrukt. Een lindetak zou bovendien beschermen tegen tandpijn en als amuletvorm gebruikt worden als bescherming tegen heksen en geesten.
